დღესდღეისობით ბიზნესისთვის ერთ-ერთ აქტუალურ საკითხს წარმოადგენს შრომითი ურთიერთობები და მასთან დაკავშირებული სამართლებრივი მოთხოვნები. საქართველოს შრომის კოდექსი წარმოადგენს ამ ურთიერთობის მარეგულირებელ კანონმდებლობას, რომელიც დეტალურად განუსაზღვრავს დამსაქმებელს ყველა იმ პირობას თუ რას უნდა ითვალისწინებდეს შრომითი ხელშეკრულება, რომელსაც დებს დასაქმებულთან.
შრომითი ურთიერთობა არის შრომის ორგანიზაციული მოწესრიგების პირობებში დასაქმებულის მიერ დამსაქმებლისათვის სამუშაოს შესრულება ანაზღაურების სანაცვლოდ. შრომითი ურთიერთობა წარმოიშობა მხარეთა თანასწორუფლებიანობის საფუძველზე ნების თავისუფალი გამოვლენის შედეგად მიღწეული შეთანხმებით, შესაბამისად ფორმირდება ხელშეკრულება, რომელიც შრომითსამართლებრივი ურთიერთობის მოქმედების პერიოდში აწესრიგებს დამსაქმებელსა და დასაქმებულს შორის ურთიერთობას.
შრომის კოდექსი დეტალურად განსაზღვრავს დასაქმებულისთვის პირობებს, როგორიც არის სამუშაო დროის მაქსიმალურ ოდენობა; შვებულება; შვებულება ორსულობისა და მშობიარობის გამო, შვებულება ბავშვის მოვლის გამო, შვებულება ახალშობილის შვილად აყვანის გამო და დამატებითი შვებულება ბავშვის მოვლის გამო; შრომითი ურთიერთობის შეჩერება; შრომითი ურთიერთობის შეწყვეტა და სხვ. მნიშვნელოვანი საკითხები.
საქართველოს კანონმდებლობით შრომითსამართლებრივ ურთიერთობას ჰყავს საზედამხედველო ორგანო – შრომის ინსპექციის სახით, რომელმაც ძალიან დიდი წვლილი შეიტანა შრომითსამართლებრივი ურთიერთობების გაჯანსაღებაში. შრომის ინსპექციის მიერ შემოწმებისას იდენტიფიცირდება ის ხარვეზები რაც ხელშეკრულების გაფორმების დროს იქნა დაშვებული, მოწმდება რამდენად შესაბამისობაშია ფაქტობრივი გარემოებები ხელშეკრულებით შეთანხმებულ პირობებთან და კანონმდებლობასთან.
იმისთვის, რომ მეწარმე მზად იყოს საზედამხედველო ორგანოს მხრიდან ინსპექტირებისთვის, აუცილებელია დამსაქმებლის მხრიდან დაცულ იქნას კანონმდებლობის მოთხოვნები, მათ შორის ხელშეკრულებაში ასახული იყოს ყველა ის არსებითი პირობა რასაც კანონმდებელი გვიწესებს.
საქართველოს კანონმდებლობა ადგენს თუ რა შინაარსს უნდა მოიცავდეს შრომითი ხელშეკრულება, კერძოდ:
- ინფორმაცია ხელშეკრულების მხარეთა შესახებ
- სამუშაოს დაწყების თარიღი და შრომითი ურთიერთობის ხანგრძლივობა
- სამუშაო დრო და დასვენების დრო
- სამუშაო ადგილი და ინფორმაცია დასაქმებულის სხვადასხვა სამუშაო ადგილის შესახებ, თუ მისი მუდმივი ან ძირითადი სამუშაო ადგილი განსაზღვრული არ არის
- თანამდებობა და შესასრულებელი სამუშაოს სახე ან აღწერილობა
- შრომის ანაზღაურება (მიეთითება ხელფასი, აგრეთვე არსებობის შემთხვევაში − დანამატი) და მისი გადახდის წესი
- ზეგანაკვეთური სამუშაოს ანაზღაურების წესი
- ანაზღაურებადი შვებულების ხანგრძლივობა, ანაზღაურებისგარეშე შვებულების ხანგრძლივობა და ამ შვებულებების მიცემის წესი
- დამსაქმებლისა და დასაქმებულის მიერ შრომითი ურთიერთობის შეწყვეტის წესი
- კოლექტიური ხელშეკრულებების დებულებები − იმ შემთხვევაში, თუ ამ დებულებებით დასაქმებულთა შრომის პირობები განსხვავებულად რეგულირდება.
ზემოხსენებულის გარდა დამსაქმებელს აქვს შესაძლებლობა ხელშეკრულებაში გაწეროს ისეთი შინაარსის დათქმები, რაც მხარეთა შეთანხმების საგანს წარმოადგენს და ამავდროულად არ ეწინაღმდეგება მოქმედ კანონმდებლობას. თითოეულმა დამსაქმებელმა მნიშვნელოვანია გაითვალისწინოს ის, რომ ნებისმიერი დათქმა უნდა ჩამოყალიბდეს მხარეებისთვის გასაგებად, რათა გამოირიცხოს ყოველგვარი ბუნდოვანება, დასაქმების პირობები შესაბამისობაში მოდიოდეს მოქმედ კანონმდებლობასთან და შრომით ხელშეკრულებაში ასახოს კანონმდებლობით განსაზღვრული არსებითი პირობები.
