საქართველო, მისი სტრატეგიული მდებარეობით და მზარდი ეკონომიკით, უცხოელი ინვესტორებისთვის ქმნის შესაძლებლობებს, როგორც ვაჭრობისა და მომსახურების, ისე საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიმართულებით.
ბიზნესის გაფართოების ან ახალ ბაზარზე გასვლის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ფაქტორს ქვეყნის საგადასახადო პოლიტიკა და კანონმდებლობა წარმოადგენს და ბიზნეს სუბიექტების არჩევანიც მეტწილად მასზეა დამოკიდებული.
საქართველოს საგადასახადო სისტემა გამოირჩევა ლიბერალური საგადასახადო პოლიტიკითა და შეღავათიანი დაბეგვრის პრინციპებით, მოქმედებს მოქნილი და ინვესტორებზე ორიენტირებული მიდგომები, რაც ბიზნესის წამოწყებისა და შემდგომ უკვე ზრდისა და განვითარებისთვის კიდევ უფრო ხელსაყრელ და მიმზიდველ გარემოს ქმნის.
ქვემოთ განხილულია უცხოური კომპანიებისთვის ხელსაყრელი, საქართველოში არსებული შეღავათიანი რეჟიმები, მათ შორის საერთაშორისო კომპანიისა და ვირტუალური ზონის პირის სტატუსები, ასევე ინფორმაცია თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების (თიზ) შესახებ.
ვირტუალური ზონის პირი
საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფეროში მოქმედ იურიდიულ პირებს შეუძლიათ ვირტუალური ზონის პირის სტატუსით და შესაბამისი საგადასახადო შეღავათით ისარგებლონ, თუ პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტს, საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნიან.
ვირტუალური ზონის იურიდიული პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიწოდება არ იბეგრება დამატებული ღირებულების გადასახადით, ხოლო აღნიშნული ოპერაციის ფარგლებში მიღებული მოგების განაწილება გათავისუფლებულია მოგების გადასახადისგან, პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტის საქართველოს საბაჟო ტერიტორიიდან გატანა კი – ექსპორტის გადასახდელისაგან.
ვირტუალურ ზონაში საქმიანობისთვის საჭიროა მხოლოდ შესაბამისი სტატუსის მიღება და არა – ლიცენზიები, სპეციალური ნებართვები ან სხვა მარეგულირებელი დოკუმენტები.
სტატუსის მისაღებად კანდიდატი ელექტრონულად ავსებს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის ოფიციალურ ვებგვერდზე განთავსებულ განცხადების ფორმას, რომელსაც უნდა დაერთოს ინფორმაცია განხორციელებული, მიმდინარე ან დაგეგმილი საინფორმაციო – ტექნოლოგიური პროექტების შესახებ (ასეთის არსებობის შემთხვევაში).
კომპანიას ვირტუალური ზონის პირის სტატუსი ენიჭება მიმართვიდან არა უგვიანეს 10 სამუშაო დღისა და სტატუსი გაიცემა უვადოდ. სტატუსის მინიჭებიდან არაუგვიანეს 2 სამუშაო დღეში საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის მიერ ვირტუალური ზონის პირზე გაიცემა ელექტრონული სერტიფიკატი, რომელიც შეგიძლიათ იხილოთ საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის ვებგვერდზე.
სასარგებლო ბმულები:
- ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის თაობაზე მეთოდური მითითება
- საინფორმაციო ტექნოლოგიური ზონების შესახებ საქართველოს კანონი
- “ვირტუალური ზონის პირის სტატუსის მინიჭების წესისა და პირობების და ვირტუალური ზონის პირის სტატუსის მიმნიჭებელი პირის განსაზღვრის შესახებ” საქართველოს მთავრობის დადგენილება
საერთაშორისო კომპანიის სტატუსი
საერთაშორისო კომპანიის სტატუსით დაინტერესებულ კომპანიებს კიდევ უფრო მეტი საგადასახადო შეღავათი ეძლევათ, ვიდრე ვირტუალური ზონაში საქმიანობით. ის შესაძლოა მიენიჭოს ინფორმაციული ტექნოლოგიებისა და საზღვაო მიმართულებით მომუშავე კომპანიებს, კერძოდ:
- საქართველოს საწარმოს, რომელსაც აქვს საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრული, იმ საქმიანობის განხორციელების არანაკლებ 2-წლიანი გამოცდილება, რომელზეც სტატუსის მინიჭების მიზნით, მიმართავს შემოსავლების სამსახურს და შემოსავალს მხოლოდ ამ საქმიანობებიდან იღებს.
- გარდა ზემოაღნიშნულისა, საერთაშორისო კომპანიის სტატუსი შესაძლოა მიენიჭოს ისეთ საქართველოს საწარმოს, რომელიც არის არარეზიდენტი საწარმოს წარმომადგენელი საქართველოში, თუ ამ არარეზიდენტ საწარმოს აქვს იმ ნებადართული საქმიანობის არანაკლებ 2 წლის გამოცდილება, რომელსაც საქართველოს საწარმო ახორციელებს და რომელზეც მიმართავს სტატუსის მინიჭების მიზნით საგადასახადო ორგანოს.
- ასევე, საერთაშორისო კომპანიის სტატუსით სარგებლობა შეუძლია საქართველოს საწარმოს, რომლის 50%-ზე მეტი წილის მქონე პარტნიორ საწარმოებს დამოუკიდებლად (თითოეულ პარტნიორს ცალ-ცალკე) აქვთ იმ ნებადართული საქმიანობის არანაკლებ 2 წლის გამოცდილება, რომელსაც საქართველოს საწარმო ახორციელებს და რომელზეც მიმართავს სტატუსის მინიჭების მიზნით
საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის მქონე პირს ასევე უფლება აქვს, მიიღოს მხოლოდ ნებადართული საქმიანობის თანმდევი შემოსავალი, თუ კალენდარული წლის განმავლობაში ამ სახის შემოსავლები (დღგ-ის გარეშე) ჯამურად არ აღემატება საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის მქონე პირის მიერ, ამ ნებადართული საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლის 2%-ს.
საერთაშორისო კომპანიის სტატუსით სარგებლობის შემთხვევაში:
- საერთაშორისო კომპანიის მიერ გაცემული ხელფასი დაიბეგრება 5 პროცენტით (ნაცვლად სტანდარტული 20%-ისა).
- საერთაშორის კომპანიის მიერ გაცემული დივიდენდი გადახდის წყაროსთან არ დაიბეგრება ხოლო დივიდენდის მიმღები პირის ერთობლივ შემოსავალში არ ჩაირთვება.
- საერთაშორისო კომპანიის მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (სსკ) 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად განისაზღვრება, თუმცა ნაცვლად 15%-ისა, მოგების გადასახადის განაკვეთი 5%-ს შეადგენს.
- საერთაშორისო კომპანიის მოგების გადასახადით დასაბეგრი თანხა მიიღება დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით განხორციელებული განაცემის/გაწეული ხარჯის ოდენობის 0.95-ზე გაყოფით (ნაცვლად სტანდარტული 0.85-ზე გაყოფისა).
- საერთაშორისო კომპანია გათავისუფლებულია ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადისაგან, თუ ეს ქონება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით ნებადართული საქმიანობის განხორციელებისათვის არის გამიზნული ან გამოიყენება.
- საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრული ხარჯის (საქართველოს მოქალაქე რეზიდენტი დაქირავებული პირისთვის გადახდილი ხელფასისა და ნებადართული საქმიანობ(ების სფეროში სამეცნიერო-კვლევითი, საპროექტო და საცდელ-საკონსტრუქტორო მომსახურების ხარჯები) საქართველოში გაწევის შემთხვევაში საერთაშორისო კომპანიას უფლება აქვს, შეიმციროს მოგების გადასახადით დასაბეგრი თანხა, ამ ხარჯის ოდენობით.
საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის მისაღებად, დაინტერესებულმა პირებმა საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი ფორმით (წერილობით, ან ელექტრონულად) უნდა მიმართონ შემოსავლების სამსახურს (განცხადების ფორმის სანახავად ეწვიეთ ბმულს („გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის №996 ბრძანების დანართი №VII4-01)).
თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა (თიზ)
თიზ არის საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით გათვალისწინებული თავისუფალი ზონის ნაირსახეობა, საქართველოს ტერიტორიის ნაწილი, განსაზღვრული საზღვრებით, სადაც მოქმედებს დამატებითი პირობები და საგადასახადო შეღავათები.
თიზ-ის საწარმო შეიძლება იყოს ნებისმიერი ორგანიზაციულ-სამართლებრივი და საკუთრების ფორმის საწარმო, რომელიც რეგისტრირებულია თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი საწარმოთა რეგისტრაციის ნორმების შესაბამისად.
თიზ-ში საქმიანობას ახორციელებენ ამ ზონაში რეგისტრირებული საწარმოები, ხოლო ზონის გარეთ რეგისტრირებული საწარმოები (როგორც საქართველოსი, ისე უცხოური) თიზ-ში საქმიანობას ახორციელებენ ამ ზონაში რეგისტრირებული მუდმივი დაწესებულებების მეშვეობით, გარდა თიზ-ში ელექტროენერგიის, წყლის, ბუნებრივი აირის განაწილების, კავშირგაბმულობისა და კანალიზაციის მომსახურებების და მათთან დაკავშირებული საქმიანობის განმახორციელებელი საქართველოს საწარმოებისა. ასევე, აღსანიშნავია, რომ აღნიშნულ ზონაში რეგისტრირებული საწარმო საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე (თიზ-ის გარეთ) საქმიანობას ახორციელებს, როგორც უცხოური საწარმოს მუდმივი დაწესებულება.
თიზ-ში გადასახადებთან დაკავშირებული საკითხები რეგულირდება საქართველოს საგადასახადო საბაჟო კოდექსით, კერძოდ:
- მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულია თიზ-ის საწარმოს მიერ მიღებული მოგება.
- უცხოური საქონლის შეტანა არ იბეგრება დამატებული ღირებულების გადასახადით.
- თიზ-ში განხორციელებული ოპერაციები არ იბეგრება დამატებული ღირებულების გადასახადით.
- თიზ-ში არსებული ქონება გათავისუფლებულია ქონების გადასახადისაგან.
- უცხოური საქონლის შეტანა გათავისუფლებულია იმპორტის გადასახადისაგან.
- თიზ-ში წარმოებული საქონლის თიზ-დან შეტანა (იმპორტი) საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე (თიზ-ის გარეთ) გათავისუფლებულია იმპორტის გადასახადისაგან.
- თიზ-ში საშემოსავლო გადასახადს დაქირავებული იხდის შემოსავლის დეკლარირების საფუძველზე.
თიზ-ში საქართველოს საქონლის შეტანა და ზონიდან საქონლის სხვა ქვეყანაში შეტანა განიხილება, როგორც საქონლის ექსპორტი. ხოლო თიზ-დან საქონლის საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე შეტანისას საქონლის მიმართ გამოიყენება საქართველოს საბაჟო კოდექსით განსაზღვრული სასაქონლო ოპერაცია. ამასთანავე, ზონაში წარმოებული საქონლის იმპორტში მოქცევისას საქონელი, მიუხედავად მისი ოდენობისა, იბეგრება მხოლოდ დამატებული ღირებულების გადასახადით.
რაც შეეხება ვალუტას, თიზ-ში, აგრეთვე თიზ-ის საწარმოსა და საქართველოს საწარმოს შორის ანგარიშსწორება ხორციელდება ნებისმიერი ვალუტით.
სასარგებლო ბმულები:
- საქართველოს საგადასახადო კოდექსი, მუხლი 25-ე
- თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების შესახებ საქართველოს კანონი
- თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის საწარმოების შესახებ მეთოდური მითითება
ზემოთ განხილული ცალკეული შეღავათიანი რეჟიმების გარდა საქართველოს საგადასახადო სისტემა გამოირჩევა დაბალი საგადასახადო ტვირთით (დღგ – 18%, მოგების გადასახადი – 15%, საშემოსავლო გადასახადი 1% – 20%), მათ შორის მოქმედებს მოგების გადასახადის ესტონური მოდელი (დაბეგვრის ობიექტია მოგების განაწილება), საწარმოს კაპიტალში შენატანი გათავისუფლებულია გადასახადებით დაბეგვრისგან, რაც ხაზს უსვამს საქართველოს ერთგულებას, შექმნას ხელსაყრელი და მიმზიდველი გარემო უცხოური საწარმოებისთვის. გარდა ამისა, 58 ქვეყანასთან გაფორმებული ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ შეთანხმებები უზრუნველყოფს ორმაგ დაბეგვრასთან დაკავშირებული რისკების მინიმიზაციას.
ვირტუალური ზონის პირის, ან საერთაშორისო კომპანიის სტატუსითა და თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქმიანობით, ან საგადასახადო შეღავათებთან და დაბეგვრის პრინციპებთან დაკავშირებულ საკითხებზე კონსულტაციის მისაღებად ეწვიეთ ბმულს.
